Llechi - Safle Treftadaeth y Byd Dyfrbont Pontcysyllte a’r Gamlas

Disgrifiad

LnRiLWZpZWxkW2RhdGEtdG9vbHNldC1ibG9ja3MtZmllbGQ9IjJmNzVlZjY2OWZhNDcyZTAyOGEwMjdmYjExNzNhYzY2Il0geyBtYXJnaW4tYm90dG9tOiA1MHB4OyB9ICAudGItZmllbGRzLWFuZC10ZXh0W2RhdGEtdG9vbHNldC1ibG9ja3MtZmllbGRzLWFuZC10ZXh0PSIxMzg1NjQwYzQ2NjljY2ZmMTIyODgyYTE0YmVjMDBjYyJdIHsgbWFyZ2luLWJvdHRvbTogMjVweDsgfSAudGItZmllbGRbZGF0YS10b29sc2V0LWJsb2Nrcy1maWVsZD0iOGI2OWJmNzA4YWQzYjY4ZDQ4MjZiMTMwMDJmZWNhYjgiXSB7IHBhZGRpbmctcmlnaHQ6IDI1cHg7cGFkZGluZy1ib3R0b206IDM1cHg7cGFkZGluZy1sZWZ0OiAyNXB4OyB9ICAudGIteW91dHViZXttaW4td2lkdGg6MTAwcHh9LnRiLXlvdXR1YmU+ZGl2e3dpZHRoOjEwMCU7cG9zaXRpb246cmVsYXRpdmV9LnRiLXlvdXR1YmU+ZGl2PmlmcmFtZXtib3gtc2l6aW5nOmJvcmRlci1ib3g7d2lkdGg6MTAwJTtoZWlnaHQ6MTAwJTtwb3NpdGlvbjphYnNvbHV0ZTt0b3A6MDtsZWZ0OjB9IC50Yi15b3V0dWJlW2RhdGEtdG9vbHNldC1ibG9ja3MteW91dHViZT0iOGVkZjJlZTFmMGM4YjU2NGVlYmRhZTJjNDQ2NjU1ZDYiXSB7IHdpZHRoOiAxMDAlOyB9IC50Yi15b3V0dWJlW2RhdGEtdG9vbHNldC1ibG9ja3MteW91dHViZT0iOGVkZjJlZTFmMGM4YjU2NGVlYmRhZTJjNDQ2NjU1ZDYiXSA+IGRpdiB7IHBhZGRpbmctdG9wOiBjYWxjKDEwMCUvMTYqOSk7IH0gLnRiLXlvdXR1YmVbZGF0YS10b29sc2V0LWJsb2Nrcy15b3V0dWJlPSI4ZWRmMmVlMWYwYzhiNTY0ZWViZGFlMmM0NDY2NTVkNiJdID4gZGl2ID4gaWZyYW1lIHsgcGFkZGluZy1yaWdodDogMjVweDtwYWRkaW5nLWJvdHRvbTogMjVweDtwYWRkaW5nLWxlZnQ6IDI1cHg7IH0gLnRiLWNvbnRhaW5lciAudGItY29udGFpbmVyLWlubmVye3dpZHRoOjEwMCU7bWFyZ2luOjAgYXV0b30gLndwLWJsb2NrLXRvb2xzZXQtYmxvY2tzLWNvbnRhaW5lci50Yi1jb250YWluZXJbZGF0YS10b29sc2V0LWJsb2Nrcy1jb250YWluZXI9IjliMDMzNDJlM2FjMTY1ZGVjNGQ1MzQzNDhlYjZhYWNhIl0geyBiYWNrZ3JvdW5kOiByZ2JhKCAyNDUsIDI0NSwgMjQ1LCAxICk7cGFkZGluZzogMDttYXJnaW4tYm90dG9tOiA1MHB4OyB9IC50Yi1maWVsZFtkYXRhLXRvb2xzZXQtYmxvY2tzLWZpZWxkPSJlM2I0MzhjZjQ5MmEyMDg1NTc0NmNiMzc5ZGM4NzhlMSJdIHsgcGFkZGluZy1yaWdodDogMjVweDtwYWRkaW5nLWJvdHRvbTogMzVweDtwYWRkaW5nLWxlZnQ6IDI1cHg7IH0gIC50Yi15b3V0dWJle21pbi13aWR0aDoxMDBweH0udGIteW91dHViZT5kaXZ7d2lkdGg6MTAwJTtwb3NpdGlvbjpyZWxhdGl2ZX0udGIteW91dHViZT5kaXY+aWZyYW1le2JveC1zaXppbmc6Ym9yZGVyLWJveDt3aWR0aDoxMDAlO2hlaWdodDoxMDAlO3Bvc2l0aW9uOmFic29sdXRlO3RvcDowO2xlZnQ6MH0gLnRiLXlvdXR1YmVbZGF0YS10b29sc2V0LWJsb2Nrcy15b3V0dWJlPSJiMjMwYTViZjNmMmJjZDE3NzkyMDc1ODZiODM5ODgyOSJdIHsgd2lkdGg6IDEwMCU7IH0gLnRiLXlvdXR1YmVbZGF0YS10b29sc2V0LWJsb2Nrcy15b3V0dWJlPSJiMjMwYTViZjNmMmJjZDE3NzkyMDc1ODZiODM5ODgyOSJdID4gZGl2IHsgcGFkZGluZy10b3A6IGNhbGMoMTAwJS8xNio5KTsgfSAudGIteW91dHViZVtkYXRhLXRvb2xzZXQtYmxvY2tzLXlvdXR1YmU9ImIyMzBhNWJmM2YyYmNkMTc3OTIwNzU4NmI4Mzk4ODI5Il0gPiBkaXYgPiBpZnJhbWUgeyBwYWRkaW5nLXJpZ2h0OiAyNXB4O3BhZGRpbmctYm90dG9tOiAyNXB4O3BhZGRpbmctbGVmdDogMjVweDsgfSAudGItaW1hZ2Utc2xpZGVyLS1jYXJvdXNlbHtvcGFjaXR5OjA7ZGlyZWN0aW9uOmx0cn0udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyIC5nbGlkZXtwb3NpdGlvbjpyZWxhdGl2ZX0udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyIC5nbGlkZV9fc2xpZGV7aGVpZ2h0OmF1dG87cG9zaXRpb246cmVsYXRpdmU7bWFyZ2luLWxlZnQ6MH0udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyIC5nbGlkZV9fc2xpZGUtLWNsb25le2N1cnNvcjpwb2ludGVyfS50Yi1pbWFnZS1zbGlkZXIgLmdsaWRlX19zbGlkZSBpbWd7d2lkdGg6MTAwJTtmbG9hdDpub25lICFpbXBvcnRhbnR9LnRiLWltYWdlLXNsaWRlciAuZ2xpZGVfX3ZpZXd7d2lkdGg6MTAwJTt0cmFuc2l0aW9uOm9wYWNpdHkgMzUwbXMgZWFzZS1pbi1vdXQ7cG9zaXRpb246cmVsYXRpdmV9LnRiLWltYWdlLXNsaWRlciAuZ2xpZGVfX3ZpZXcgaW1ney1vLW9iamVjdC1maXQ6Y29udGFpbjtvYmplY3QtZml0OmNvbnRhaW47d2lkdGg6MTAwJTtmbG9hdDpub25lICFpbXBvcnRhbnR9LnRiLWltYWdlLXNsaWRlciAuZ2xpZGVfX3ZpZXctLWZhZGUtb3V0e29wYWNpdHk6MH0udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyIC5nbGlkZV9fdmlldy0tZmFkZS1pbntvcGFjaXR5OjF9LnRiLWltYWdlLXNsaWRlciAuZ2xpZGVfX2Fycm93e2JvcmRlcjpub25lO3Bvc2l0aW9uOmFic29sdXRlO3otaW5kZXg6MTA7dG9wOjUwJTtkaXNwbGF5OmlubGluZS1mbGV4O2p1c3RpZnktY29udGVudDpjZW50ZXI7YWxpZ24taXRlbXM6Y2VudGVyO3dpZHRoOjQwcHg7aGVpZ2h0OjQwcHg7dGV4dC1hbGlnbjpjZW50ZXI7cGFkZGluZzowO2N1cnNvcjpwb2ludGVyO3RyYW5zZm9ybTp0cmFuc2xhdGVZKC01MCUpO2JvcmRlci1yYWRpdXM6NTBweDt0cmFuc2l0aW9uOmFsbCAwLjJzIGxpbmVhcjtiYWNrZ3JvdW5kOnJnYmEoMjU1LDI1NSwyNTUsMC43KX0udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyIC5nbGlkZV9fYXJyb3c6Zm9jdXN7b3V0bGluZTpub25lO2JveC1zaGFkb3c6MCAwIDVweCAjNjY2O2JhY2tncm91bmQ6cmdiYSgyNTUsMjU1LDI1NSwwLjcpO29wYWNpdHk6MX0udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyIC5nbGlkZV9fYXJyb3c6aG92ZXJ7YmFja2dyb3VuZDpyZ2JhKDI1NSwyNTUsMjU1LDAuOSl9LnRiLWltYWdlLXNsaWRlciAuZ2xpZGVfX2Fycm93LS1sZWZ0e2xlZnQ6NXB4fS50Yi1pbWFnZS1zbGlkZXIgLmdsaWRlX19hcnJvdy0tbGVmdCBzdmd7bWFyZ2luLWxlZnQ6LTFweH0udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyIC5nbGlkZV9fYXJyb3ctLWxlZnQgc3Bhbi50Yi1zbGlkZXItbGVmdC1hcnJvd3tkaXNwbGF5OmlubGluZS1ibG9jazt3aWR0aDoyNXB4O2hlaWdodDoyNXB4O2JhY2tncm91bmQtaW1hZ2U6dXJsKCJkYXRhOmltYWdlL3N2Zyt4bWwsJTNDc3ZnIHhtbG5zPSdodHRwOi8vd3d3LnczLm9yZy8yMDAwL3N2Zycgdmlld0JveD0nMCAwIDEyOSAxMjknIHdpZHRoPScyNScgaGVpZ2h0PScyNSclM0UlM0NnJTNFJTNDcGF0aCBkPSdtNzAsOTMuNWMwLjgsMC44IDEuOCwxLjIgMi45LDEuMiAxLDAgMi4xLTAuNCAyLjktMS4yIDEuNi0xLjYgMS42LTQuMiAwLTUuOGwtMjMuNS0yMy41IDIzLjUtMjMuNWMxLjYtMS42IDEuNi00LjIgMC01LjhzLTQuMi0xLjYtNS44LDBsLTI2LjQsMjYuNGMtMC44LDAuOC0xLjIsMS44LTEuMiwyLjlzMC40LDIuMSAxLjIsMi45bDI2LjQsMjYuNHonIGZpbGw9JyUyMzY2NicvJTNFJTNDL2clM0UlM0Mvc3ZnJTNFIil9LnRiLWltYWdlLXNsaWRlciAuZ2xpZGVfX2Fycm93LS1yaWdodHtyaWdodDo1cHh9LnRiLWltYWdlLXNsaWRlciAuZ2xpZGVfX2Fycm93LS1yaWdodCBzdmd7bWFyZ2luLXJpZ2h0Oi0xcHh9LnRiLWltYWdlLXNsaWRlciAuZ2xpZGVfX2Fycm93LS1yaWdodCBzcGFuLnRiLXNsaWRlci1yaWdodC1hcnJvd3tkaXNwbGF5OmlubGluZS1ibG9jazt3aWR0aDoyNXB4O2hlaWdodDoyNXB4O2JhY2tncm91bmQtaW1hZ2U6dXJsKCJkYXRhOmltYWdlL3N2Zyt4bWwsJTNDc3ZnIHhtbG5zPSdodHRwOi8vd3d3LnczLm9yZy8yMDAwL3N2Zycgdmlld0JveD0nMCAwIDEyOSAxMjknIHdpZHRoPScyNScgaGVpZ2h0PScyNSclM0UlM0NnJTNFJTNDcGF0aCBkPSdtNTEuMSw5My41YzAuOCwwLjggMS44LDEuMiAyLjksMS4yIDEsMCAyLjEtMC40IDIuOS0xLjJsMjYuNC0yNi40YzAuOC0wLjggMS4yLTEuOCAxLjItMi45IDAtMS4xLTAuNC0yLjEtMS4yLTIuOWwtMjYuNC0yNi40Yy0xLjYtMS42LTQuMi0xLjYtNS44LDAtMS42LDEuNi0xLjYsNC4yIDAsNS44bDIzLjUsMjMuNS0yMy41LDIzLjVjLTEuNiwxLjYtMS42LDQuMiAwLDUuOHonIGZpbGw9JyUyMzY2NicvJTNFJTNDL2clM0UlM0Mvc3ZnJTNFIil9LnRiLWltYWdlLXNsaWRlciAuZ2xpZGU6aG92ZXIgLmdsaWRlX19hcnJvdywudGItaW1hZ2Utc2xpZGVyIC5nbGlkZTpmb2N1cyAuZ2xpZGVfX2Fycm93e29wYWNpdHk6MX0udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyLS1jcm9wIC5nbGlkZV9fc2xpZGUgaW1ney1vLW9iamVjdC1maXQ6Y292ZXI7b2JqZWN0LWZpdDpjb3ZlcjtoZWlnaHQ6MTAwJSAhaW1wb3J0YW50fS50Yi1pbWFnZS1zbGlkZXIgLmdsaWRlX19zbGlkZXN7bGlzdC1zdHlsZS10eXBlOm5vbmU7cGFkZGluZy1sZWZ0OjA7bWFyZ2luLWxlZnQ6YXV0b30udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyX19jYXB0aW9ue3Bvc2l0aW9uOmFic29sdXRlO2JvdHRvbTowO3dpZHRoOjEwMCU7YmFja2dyb3VuZDpyZ2JhKDI1NSwyNTUsMjU1LDAuNik7dGV4dC1hbGlnbjpjZW50ZXI7Y29sb3I6IzMzM30udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyX19jYXB0aW9uIDplbXB0eXtiYWNrZ3JvdW5kOnRyYW5zcGFyZW50ICFpbXBvcnRhbnQ7bWFyZ2luOjA7cGFkZGluZzowfS50Yi1pbWFnZS1zbGlkZXJfX2NhcHRpb24gZmlnY2FwdGlvbntwYWRkaW5nOjVweCAycHg7bWFyZ2luLXRvcDo1cHh9IC50Yi1pbWFnZS1zbGlkZXJbZGF0YS10b29sc2V0LWJsb2Nrcy1pbWFnZS1zbGlkZXI9ImVhZmNmNTU3ZmYyMGQ0ZDMyMGE5ZGFhNGZlZGM3MGYxIl0gLnRiLWltYWdlLXNsaWRlci0tY2Fyb3VzZWwgeyBwYWRkaW5nLWJvdHRvbTogNTBweDsgfSAudGItZmllbGRbZGF0YS10b29sc2V0LWJsb2Nrcy1maWVsZD0iMWM1MWVhZGU0OTgyY2I1OTg0MzJkMjE2ZmQ2NjBmMWEiXSB7IHBhZGRpbmctYm90dG9tOiAzMHB4OyB9ICBAbWVkaWEgb25seSBzY3JlZW4gYW5kIChtYXgtd2lkdGg6IDc4MXB4KSB7ICAgLnRiLXlvdXR1YmV7bWluLXdpZHRoOjEwMHB4fS50Yi15b3V0dWJlPmRpdnt3aWR0aDoxMDAlO3Bvc2l0aW9uOnJlbGF0aXZlfS50Yi15b3V0dWJlPmRpdj5pZnJhbWV7Ym94LXNpemluZzpib3JkZXItYm94O3dpZHRoOjEwMCU7aGVpZ2h0OjEwMCU7cG9zaXRpb246YWJzb2x1dGU7dG9wOjA7bGVmdDowfS50Yi1jb250YWluZXIgLnRiLWNvbnRhaW5lci1pbm5lcnt3aWR0aDoxMDAlO21hcmdpbjowIGF1dG99IC50Yi15b3V0dWJle21pbi13aWR0aDoxMDBweH0udGIteW91dHViZT5kaXZ7d2lkdGg6MTAwJTtwb3NpdGlvbjpyZWxhdGl2ZX0udGIteW91dHViZT5kaXY+aWZyYW1le2JveC1zaXppbmc6Ym9yZGVyLWJveDt3aWR0aDoxMDAlO2hlaWdodDoxMDAlO3Bvc2l0aW9uOmFic29sdXRlO3RvcDowO2xlZnQ6MH0udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyLS1jYXJvdXNlbHtvcGFjaXR5OjA7ZGlyZWN0aW9uOmx0cn0udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyIC5nbGlkZXtwb3NpdGlvbjpyZWxhdGl2ZX0udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyIC5nbGlkZV9fc2xpZGV7aGVpZ2h0OmF1dG87cG9zaXRpb246cmVsYXRpdmU7bWFyZ2luLWxlZnQ6MH0udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyIC5nbGlkZV9fc2xpZGUtLWNsb25le2N1cnNvcjpwb2ludGVyfS50Yi1pbWFnZS1zbGlkZXIgLmdsaWRlX19zbGlkZSBpbWd7d2lkdGg6MTAwJTtmbG9hdDpub25lICFpbXBvcnRhbnR9LnRiLWltYWdlLXNsaWRlciAuZ2xpZGVfX3ZpZXd7d2lkdGg6MTAwJTt0cmFuc2l0aW9uOm9wYWNpdHkgMzUwbXMgZWFzZS1pbi1vdXQ7cG9zaXRpb246cmVsYXRpdmV9LnRiLWltYWdlLXNsaWRlciAuZ2xpZGVfX3ZpZXcgaW1ney1vLW9iamVjdC1maXQ6Y29udGFpbjtvYmplY3QtZml0OmNvbnRhaW47d2lkdGg6MTAwJTtmbG9hdDpub25lICFpbXBvcnRhbnR9LnRiLWltYWdlLXNsaWRlciAuZ2xpZGVfX3ZpZXctLWZhZGUtb3V0e29wYWNpdHk6MH0udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyIC5nbGlkZV9fdmlldy0tZmFkZS1pbntvcGFjaXR5OjF9LnRiLWltYWdlLXNsaWRlciAuZ2xpZGVfX2Fycm93e2JvcmRlcjpub25lO3Bvc2l0aW9uOmFic29sdXRlO3otaW5kZXg6MTA7dG9wOjUwJTtkaXNwbGF5OmlubGluZS1mbGV4O2p1c3RpZnktY29udGVudDpjZW50ZXI7YWxpZ24taXRlbXM6Y2VudGVyO3dpZHRoOjQwcHg7aGVpZ2h0OjQwcHg7dGV4dC1hbGlnbjpjZW50ZXI7cGFkZGluZzowO2N1cnNvcjpwb2ludGVyO3RyYW5zZm9ybTp0cmFuc2xhdGVZKC01MCUpO2JvcmRlci1yYWRpdXM6NTBweDt0cmFuc2l0aW9uOmFsbCAwLjJzIGxpbmVhcjtiYWNrZ3JvdW5kOnJnYmEoMjU1LDI1NSwyNTUsMC43KX0udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyIC5nbGlkZV9fYXJyb3c6Zm9jdXN7b3V0bGluZTpub25lO2JveC1zaGFkb3c6MCAwIDVweCAjNjY2O2JhY2tncm91bmQ6cmdiYSgyNTUsMjU1LDI1NSwwLjcpO29wYWNpdHk6MX0udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyIC5nbGlkZV9fYXJyb3c6aG92ZXJ7YmFja2dyb3VuZDpyZ2JhKDI1NSwyNTUsMjU1LDAuOSl9LnRiLWltYWdlLXNsaWRlciAuZ2xpZGVfX2Fycm93LS1sZWZ0e2xlZnQ6NXB4fS50Yi1pbWFnZS1zbGlkZXIgLmdsaWRlX19hcnJvdy0tbGVmdCBzdmd7bWFyZ2luLWxlZnQ6LTFweH0udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyIC5nbGlkZV9fYXJyb3ctLWxlZnQgc3Bhbi50Yi1zbGlkZXItbGVmdC1hcnJvd3tkaXNwbGF5OmlubGluZS1ibG9jazt3aWR0aDoyNXB4O2hlaWdodDoyNXB4O2JhY2tncm91bmQtaW1hZ2U6dXJsKCJkYXRhOmltYWdlL3N2Zyt4bWwsJTNDc3ZnIHhtbG5zPSdodHRwOi8vd3d3LnczLm9yZy8yMDAwL3N2Zycgdmlld0JveD0nMCAwIDEyOSAxMjknIHdpZHRoPScyNScgaGVpZ2h0PScyNSclM0UlM0NnJTNFJTNDcGF0aCBkPSdtNzAsOTMuNWMwLjgsMC44IDEuOCwxLjIgMi45LDEuMiAxLDAgMi4xLTAuNCAyLjktMS4yIDEuNi0xLjYgMS42LTQuMiAwLTUuOGwtMjMuNS0yMy41IDIzLjUtMjMuNWMxLjYtMS42IDEuNi00LjIgMC01LjhzLTQuMi0xLjYtNS44LDBsLTI2LjQsMjYuNGMtMC44LDAuOC0xLjIsMS44LTEuMiwyLjlzMC40LDIuMSAxLjIsMi45bDI2LjQsMjYuNHonIGZpbGw9JyUyMzY2NicvJTNFJTNDL2clM0UlM0Mvc3ZnJTNFIil9LnRiLWltYWdlLXNsaWRlciAuZ2xpZGVfX2Fycm93LS1yaWdodHtyaWdodDo1cHh9LnRiLWltYWdlLXNsaWRlciAuZ2xpZGVfX2Fycm93LS1yaWdodCBzdmd7bWFyZ2luLXJpZ2h0Oi0xcHh9LnRiLWltYWdlLXNsaWRlciAuZ2xpZGVfX2Fycm93LS1yaWdodCBzcGFuLnRiLXNsaWRlci1yaWdodC1hcnJvd3tkaXNwbGF5OmlubGluZS1ibG9jazt3aWR0aDoyNXB4O2hlaWdodDoyNXB4O2JhY2tncm91bmQtaW1hZ2U6dXJsKCJkYXRhOmltYWdlL3N2Zyt4bWwsJTNDc3ZnIHhtbG5zPSdodHRwOi8vd3d3LnczLm9yZy8yMDAwL3N2Zycgdmlld0JveD0nMCAwIDEyOSAxMjknIHdpZHRoPScyNScgaGVpZ2h0PScyNSclM0UlM0NnJTNFJTNDcGF0aCBkPSdtNTEuMSw5My41YzAuOCwwLjggMS44LDEuMiAyLjksMS4yIDEsMCAyLjEtMC40IDIuOS0xLjJsMjYuNC0yNi40YzAuOC0wLjggMS4yLTEuOCAxLjItMi45IDAtMS4xLTAuNC0yLjEtMS4yLTIuOWwtMjYuNC0yNi40Yy0xLjYtMS42LTQuMi0xLjYtNS44LDAtMS42LDEuNi0xLjYsNC4yIDAsNS44bDIzLjUsMjMuNS0yMy41LDIzLjVjLTEuNiwxLjYtMS42LDQuMiAwLDUuOHonIGZpbGw9JyUyMzY2NicvJTNFJTNDL2clM0UlM0Mvc3ZnJTNFIil9LnRiLWltYWdlLXNsaWRlciAuZ2xpZGU6aG92ZXIgLmdsaWRlX19hcnJvdywudGItaW1hZ2Utc2xpZGVyIC5nbGlkZTpmb2N1cyAuZ2xpZGVfX2Fycm93e29wYWNpdHk6MX0udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyLS1jcm9wIC5nbGlkZV9fc2xpZGUgaW1ney1vLW9iamVjdC1maXQ6Y292ZXI7b2JqZWN0LWZpdDpjb3ZlcjtoZWlnaHQ6MTAwJSAhaW1wb3J0YW50fS50Yi1pbWFnZS1zbGlkZXIgLmdsaWRlX19zbGlkZXN7bGlzdC1zdHlsZS10eXBlOm5vbmU7cGFkZGluZy1sZWZ0OjA7bWFyZ2luLWxlZnQ6YXV0b30udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyX19jYXB0aW9ue3Bvc2l0aW9uOmFic29sdXRlO2JvdHRvbTowO3dpZHRoOjEwMCU7YmFja2dyb3VuZDpyZ2JhKDI1NSwyNTUsMjU1LDAuNik7dGV4dC1hbGlnbjpjZW50ZXI7Y29sb3I6IzMzM30udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyX19jYXB0aW9uIDplbXB0eXtiYWNrZ3JvdW5kOnRyYW5zcGFyZW50ICFpbXBvcnRhbnQ7bWFyZ2luOjA7cGFkZGluZzowfS50Yi1pbWFnZS1zbGlkZXJfX2NhcHRpb24gZmlnY2FwdGlvbntwYWRkaW5nOjVweCAycHg7bWFyZ2luLXRvcDo1cHh9ICB9IEBtZWRpYSBvbmx5IHNjcmVlbiBhbmQgKG1heC13aWR0aDogNTk5cHgpIHsgICAudGIteW91dHViZXttaW4td2lkdGg6MTAwcHh9LnRiLXlvdXR1YmU+ZGl2e3dpZHRoOjEwMCU7cG9zaXRpb246cmVsYXRpdmV9LnRiLXlvdXR1YmU+ZGl2PmlmcmFtZXtib3gtc2l6aW5nOmJvcmRlci1ib3g7d2lkdGg6MTAwJTtoZWlnaHQ6MTAwJTtwb3NpdGlvbjphYnNvbHV0ZTt0b3A6MDtsZWZ0OjB9LnRiLWNvbnRhaW5lciAudGItY29udGFpbmVyLWlubmVye3dpZHRoOjEwMCU7bWFyZ2luOjAgYXV0b30gLnRiLXlvdXR1YmV7bWluLXdpZHRoOjEwMHB4fS50Yi15b3V0dWJlPmRpdnt3aWR0aDoxMDAlO3Bvc2l0aW9uOnJlbGF0aXZlfS50Yi15b3V0dWJlPmRpdj5pZnJhbWV7Ym94LXNpemluZzpib3JkZXItYm94O3dpZHRoOjEwMCU7aGVpZ2h0OjEwMCU7cG9zaXRpb246YWJzb2x1dGU7dG9wOjA7bGVmdDowfS50Yi1pbWFnZS1zbGlkZXItLWNhcm91c2Vse29wYWNpdHk6MDtkaXJlY3Rpb246bHRyfS50Yi1pbWFnZS1zbGlkZXIgLmdsaWRle3Bvc2l0aW9uOnJlbGF0aXZlfS50Yi1pbWFnZS1zbGlkZXIgLmdsaWRlX19zbGlkZXtoZWlnaHQ6YXV0bztwb3NpdGlvbjpyZWxhdGl2ZTttYXJnaW4tbGVmdDowfS50Yi1pbWFnZS1zbGlkZXIgLmdsaWRlX19zbGlkZS0tY2xvbmV7Y3Vyc29yOnBvaW50ZXJ9LnRiLWltYWdlLXNsaWRlciAuZ2xpZGVfX3NsaWRlIGltZ3t3aWR0aDoxMDAlO2Zsb2F0Om5vbmUgIWltcG9ydGFudH0udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyIC5nbGlkZV9fdmlld3t3aWR0aDoxMDAlO3RyYW5zaXRpb246b3BhY2l0eSAzNTBtcyBlYXNlLWluLW91dDtwb3NpdGlvbjpyZWxhdGl2ZX0udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyIC5nbGlkZV9fdmlldyBpbWd7LW8tb2JqZWN0LWZpdDpjb250YWluO29iamVjdC1maXQ6Y29udGFpbjt3aWR0aDoxMDAlO2Zsb2F0Om5vbmUgIWltcG9ydGFudH0udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyIC5nbGlkZV9fdmlldy0tZmFkZS1vdXR7b3BhY2l0eTowfS50Yi1pbWFnZS1zbGlkZXIgLmdsaWRlX192aWV3LS1mYWRlLWlue29wYWNpdHk6MX0udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyIC5nbGlkZV9fYXJyb3d7Ym9yZGVyOm5vbmU7cG9zaXRpb246YWJzb2x1dGU7ei1pbmRleDoxMDt0b3A6NTAlO2Rpc3BsYXk6aW5saW5lLWZsZXg7anVzdGlmeS1jb250ZW50OmNlbnRlcjthbGlnbi1pdGVtczpjZW50ZXI7d2lkdGg6NDBweDtoZWlnaHQ6NDBweDt0ZXh0LWFsaWduOmNlbnRlcjtwYWRkaW5nOjA7Y3Vyc29yOnBvaW50ZXI7dHJhbnNmb3JtOnRyYW5zbGF0ZVkoLTUwJSk7Ym9yZGVyLXJhZGl1czo1MHB4O3RyYW5zaXRpb246YWxsIDAuMnMgbGluZWFyO2JhY2tncm91bmQ6cmdiYSgyNTUsMjU1LDI1NSwwLjcpfS50Yi1pbWFnZS1zbGlkZXIgLmdsaWRlX19hcnJvdzpmb2N1c3tvdXRsaW5lOm5vbmU7Ym94LXNoYWRvdzowIDAgNXB4ICM2NjY7YmFja2dyb3VuZDpyZ2JhKDI1NSwyNTUsMjU1LDAuNyk7b3BhY2l0eToxfS50Yi1pbWFnZS1zbGlkZXIgLmdsaWRlX19hcnJvdzpob3ZlcntiYWNrZ3JvdW5kOnJnYmEoMjU1LDI1NSwyNTUsMC45KX0udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyIC5nbGlkZV9fYXJyb3ctLWxlZnR7bGVmdDo1cHh9LnRiLWltYWdlLXNsaWRlciAuZ2xpZGVfX2Fycm93LS1sZWZ0IHN2Z3ttYXJnaW4tbGVmdDotMXB4fS50Yi1pbWFnZS1zbGlkZXIgLmdsaWRlX19hcnJvdy0tbGVmdCBzcGFuLnRiLXNsaWRlci1sZWZ0LWFycm93e2Rpc3BsYXk6aW5saW5lLWJsb2NrO3dpZHRoOjI1cHg7aGVpZ2h0OjI1cHg7YmFja2dyb3VuZC1pbWFnZTp1cmwoImRhdGE6aW1hZ2Uvc3ZnK3htbCwlM0NzdmcgeG1sbnM9J2h0dHA6Ly93d3cudzMub3JnLzIwMDAvc3ZnJyB2aWV3Qm94PScwIDAgMTI5IDEyOScgd2lkdGg9JzI1JyBoZWlnaHQ9JzI1JyUzRSUzQ2clM0UlM0NwYXRoIGQ9J203MCw5My41YzAuOCwwLjggMS44LDEuMiAyLjksMS4yIDEsMCAyLjEtMC40IDIuOS0xLjIgMS42LTEuNiAxLjYtNC4yIDAtNS44bC0yMy41LTIzLjUgMjMuNS0yMy41YzEuNi0xLjYgMS42LTQuMiAwLTUuOHMtNC4yLTEuNi01LjgsMGwtMjYuNCwyNi40Yy0wLjgsMC44LTEuMiwxLjgtMS4yLDIuOXMwLjQsMi4xIDEuMiwyLjlsMjYuNCwyNi40eicgZmlsbD0nJTIzNjY2Jy8lM0UlM0MvZyUzRSUzQy9zdmclM0UiKX0udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyIC5nbGlkZV9fYXJyb3ctLXJpZ2h0e3JpZ2h0OjVweH0udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyIC5nbGlkZV9fYXJyb3ctLXJpZ2h0IHN2Z3ttYXJnaW4tcmlnaHQ6LTFweH0udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyIC5nbGlkZV9fYXJyb3ctLXJpZ2h0IHNwYW4udGItc2xpZGVyLXJpZ2h0LWFycm93e2Rpc3BsYXk6aW5saW5lLWJsb2NrO3dpZHRoOjI1cHg7aGVpZ2h0OjI1cHg7YmFja2dyb3VuZC1pbWFnZTp1cmwoImRhdGE6aW1hZ2Uvc3ZnK3htbCwlM0NzdmcgeG1sbnM9J2h0dHA6Ly93d3cudzMub3JnLzIwMDAvc3ZnJyB2aWV3Qm94PScwIDAgMTI5IDEyOScgd2lkdGg9JzI1JyBoZWlnaHQ9JzI1JyUzRSUzQ2clM0UlM0NwYXRoIGQ9J201MS4xLDkzLjVjMC44LDAuOCAxLjgsMS4yIDIuOSwxLjIgMSwwIDIuMS0wLjQgMi45LTEuMmwyNi40LTI2LjRjMC44LTAuOCAxLjItMS44IDEuMi0yLjkgMC0xLjEtMC40LTIuMS0xLjItMi45bC0yNi40LTI2LjRjLTEuNi0xLjYtNC4yLTEuNi01LjgsMC0xLjYsMS42LTEuNiw0LjIgMCw1LjhsMjMuNSwyMy41LTIzLjUsMjMuNWMtMS42LDEuNi0xLjYsNC4yIDAsNS44eicgZmlsbD0nJTIzNjY2Jy8lM0UlM0MvZyUzRSUzQy9zdmclM0UiKX0udGItaW1hZ2Utc2xpZGVyIC5nbGlkZTpob3ZlciAuZ2xpZGVfX2Fycm93LC50Yi1pbWFnZS1zbGlkZXIgLmdsaWRlOmZvY3VzIC5nbGlkZV9fYXJyb3d7b3BhY2l0eToxfS50Yi1pbWFnZS1zbGlkZXItLWNyb3AgLmdsaWRlX19zbGlkZSBpbWd7LW8tb2JqZWN0LWZpdDpjb3ZlcjtvYmplY3QtZml0OmNvdmVyO2hlaWdodDoxMDAlICFpbXBvcnRhbnR9LnRiLWltYWdlLXNsaWRlciAuZ2xpZGVfX3NsaWRlc3tsaXN0LXN0eWxlLXR5cGU6bm9uZTtwYWRkaW5nLWxlZnQ6MDttYXJnaW4tbGVmdDphdXRvfS50Yi1pbWFnZS1zbGlkZXJfX2NhcHRpb257cG9zaXRpb246YWJzb2x1dGU7Ym90dG9tOjA7d2lkdGg6MTAwJTtiYWNrZ3JvdW5kOnJnYmEoMjU1LDI1NSwyNTUsMC42KTt0ZXh0LWFsaWduOmNlbnRlcjtjb2xvcjojMzMzfS50Yi1pbWFnZS1zbGlkZXJfX2NhcHRpb24gOmVtcHR5e2JhY2tncm91bmQ6dHJhbnNwYXJlbnQgIWltcG9ydGFudDttYXJnaW46MDtwYWRkaW5nOjB9LnRiLWltYWdlLXNsaWRlcl9fY2FwdGlvbiBmaWdjYXB0aW9ue3BhZGRpbmc6NXB4IDJweDttYXJnaW4tdG9wOjVweH0gIH0g

Mae Mynyddoedd Llantysilio a’r Berwyn ger Dyffryn Dyfrdwy a Dyffryn Ceiriog yn ffynonellau da ar gyfer llechi, ac fe’u defnyddiwyd mewn adeiladau lleol am ganrifoedd. Gyda dyfodiad y gamlas agorwyd marchnadoedd newydd i’r chwareli, cyn belled â Llundain. Gallai cychod camlas gario llwythi llawer trymach na cherti i’r dinasoedd diwydiannol ffyniannus.

Roedd tramffyrdd yn cysylltu’r chwareli a’r camlesi. Roedd y rhain yn defnyddio wagenni ar gledrau, a gâi eu tynnu gan geffylau, neu gyda disgyrchiant yn unig ar lethrau serth, a elwir yn incleiniau. Yn ddiweddarach, defnyddiwyd injans stêm bach ar Dramffordd Dyffryn Glyn.

Fel arfer byddai’r llechi’n cael eu torri a’u naddu yn y chwareli, fel mai dim ond y garreg ddefnyddiol a fyddai angen ei chludo. Er hyn, byddai’r chwareli ger Llangollen yn cludo’r deunydd crai i felin lechi ym Mhentrefelin. Roedd y rhain yn weithfeydd mawr ac yn cynnwys bythynnod ar gyfer teuluoedd rhai o’r gweithwyr, craen llwytho dros y gamlas ac, yn y pen draw, eu seidins rheilffordd eu hunain.

Ar ddiwedd y bedwaredd ganrif ar bymtheg, roedd chwareli a melinau llechi’n cyflogi cannoedd o weithwyr. Ond gwelodd y diwydiant gyfnodau economaidd llewyrchus ac aflwyddiannus, ac nid oedd y gwaith peryglus bob amser yn cynnig sicrwydd swydd. Erbyn hyn, dim ond un chwarel sy’n dal i gael ei defnyddio ar Fynydd Llantysilio, a hynny ar raddfa lai o lawer nag yn y gorffennol.

Cerrig beddi wedi eu gwneud o lechi yn Eglwys Llantysilio. Roedd slabiau hefyd yn cael eu gwneud yn fyrddau snwcer, cerrig llorio ac eitemau mawr eraill ©Andrew Deathe
Gweithwyr mewn chwarel lechi ger Llangollen ar ddechrau’r ugeinfed ganrif. Roedd yn waith peryglus, a phrin iawn oedd yr offer diogelwch: Gyda chaniatâd Llyfrgell Genedlaethol Cymru
Galeri, neu wyneb chwarel yn Chwarel Oernant ar ddiwedd y bedwaredd ganrif ar bymtheg. Gallwch weld sut mae’r llechen yn torri’n lân i mewn i arwynebau gwastad ©Berwynslate.com
Fe wynebodd y diwydiant llechi sawl dirwasgiad. Cafodd y chwareli a gweithfeydd Pentrefelin eu cau a’u gwerthu sawl tro ar ddiwedd y bedwaredd ganrif ar bymtheg © Amgueddfa Llangollen

Mae’r ffilm hwn, a wnaed yn Chwarel Penrhyn, Bethesda yn 1946, yn dangos yr un dulliau gweithio â’r rhai a ddefnyddiwyd yn chwareli Llangollen a Phentrefelin. Cliciwch yma i weld y fideo.

Ffilm 1930au o chwarel ddienw yng Nghymru

Mae’r ffilm hwn yn dangos yr un dulliau gweithio â’r rhai a ddefnyddiwyd yn chwareli Llangollen a Phentrefelin.

Mwy O Wybodaeth Am Llechi

Yn wreiddiol, mwd ar waelod môr hynafol oedd y mwynau sy’n ffurfio llechi. Dros gannoedd o filiynau o flynyddoedd, gwnaeth gwres a gwasgedd gywasgu’r mwd yn haenau caled. Aliniad y grisialau yn yr haenau hyn sy’n ei gwneud yn bosibl i hollti llechi’n arwynebau llydan, gwastad, o fwy neu lai unrhyw drwch.

Llechi wedi eu hollti yn drwch amrywiol Slate split into various thicknesses — Llechi wedi eu hollti yn drwch amrywiol ©Amgueddfa Cymru

Clogau, a elwir nawr yn chwarel Berwyn, yw’r olaf yn yr ardal hon sy’n dal i gloddio am lechi newydd. Mae’r felin nawr yn y chwarel, nid ym Mhentrefelin, ond mae’r llechi’n parhau i gael eu torri fel slabiau gan fwyaf. Defnyddir y rhain ar gyfer wynebau gweithio mewn ceginau, lloriau a hyd yn oed ar gyfer wyneb y cloc ar Eglwys Llangollen.

Chwarel y Berwyn Quarry — Chwarel y Berwyn © Hawlfraint y Goron: CBHC

Moel y Faen oedd y chwarel fwyaf a wasanaethai’r gweithfeydd llechi ym Mhentrefelin. Yn yr 1880au roedd yn cyflogi bron i 200 o chwarelwyr. Erbyn heddiw, y pentyrrau gwastraff enfawr sy’n cael eu cloddio. Defnyddir y llechi gwastraff hyn nawr fel agreg yn y diwydiant adeiladu.

Chwarel Moel y Faen quarry — Chwarel Moel y Faen © Hawlfraint y Goron: CBHC

O’r gamlas ym Mhentrefelin gallwch weld pen isaf tramffordd Oernant, a adeiladwyd yn 1857. Arferai’r rheilffordd hon, a dynnwyd gan geffyl, ddod â’r wagenni o lechi heb eu torri i’r felin ym Mhentrefelin. Roedd y dramffordd yn cysylltu â rheilffyrdd inclein o chwareli Moel y Faen, Oernant a Chlogau.

Tramffordd Oernant Tramroad — Tramffordd Oernant ©Andrew Deathe

Ar waelod tramffordd Oernant, byddai’r wagenni llechi’n cael eu cludo dros y gamlas ar bont godi. Nid yw’r bont yno mwyach ond hyd heddiw gallwch weld y gamlas yn culhau lle safai’r bont.

Pont godi i’r gwaith Lift bridge to works — Pont godi i’r gwaith © Amgueddfa Llangollen

Erbyn hyn mae’r sied ym Mhentrefelin, lle byddai’r llechi’n cael eu torri’n slabiau, wedi ei throi’n Amgueddfa Moduron Llangollen. Byddai’n defnyddio llif cyflym yr afon i gael pŵer a’r gamlas i gludo’r cynnyrch. Adeiladwyd cyswllt rheilffordd o’r brif linell i’r gweithfeydd yn 1869, a chostiodd hynny £1,000.

Afon a gwaith River and works — Afon a gwaith © Amgueddfa Llangollen

Mae bythynnod ar gyfer gweithwyr y felin lechi ar ddwy ochr y gamlas. Mae tŷ’r rheolwr fymryn uwch eu pennau ar y bryn. Capten John Paull oedd y rheolwr am dros chwarter canrif. Sefydlodd ef y capel Saesneg cyntaf yn Llangollen. Cyn hynny, byddai gwasanaethau’n cael eu cynnal yn ei dŷ.

Tŷ’r rheolwr Manager's house — Tŷ’r rheolwr ©Andrew Deathe

Roedd Tramffordd Dyffryn Glyn yn cludo llechi, ithfaen a chalchfaen o chwareli yn nyffryn Ceiriog at y gamlas. Yn wreiddiol, byddai’n mynd at lanfa yn y Gledryd ond ar ôl i’r rheilffordd gael ei hadeiladu, dargyfeiriodd y dramffordd i orsaf y Waun a glanfa arall ymhellach i lawr y gamlas, ger cyflenwydd Afon Bradle.

Cei Tramffordd Dyffryn Glyn ar ymyl y gamlas Glyn Valley Tramway wharf at canalside — Cei Tramffordd Dyffryn Glyn ar ymyl y gamlas © Hawlfraint y Goron: CBHC

O 1874 arferai Tramffordd Dyffryn Glyn gludo teithwyr yn ogystal â chynnyrch chwareli. Yn wreiddiol, byddai’n cael ei thynnu gan geffylau, ond yna newidiodd i injans stêm yn 1888. Wrth i’r chwareli ddirywio, tawelu hefyd wnaeth traffig y dramffordd. Daeth diwedd ar y gwasanaethau i deithwyr yn 1933 a’r gwasanaethau nwyddau yn 1935.